Kıbrıs Türk Edebiyatının İlk Romancısı Kaytazzade Mehmet Nazım ve Kıbrıs Türk Modern Romanının Babası Hikmet Afif Mapolar, Bronz Büstleri ile Surlariçi Şehir
Müzesi’nde.
Surlariçi Şehir Müzesi’nin,Kıbrıs Türk edebiyatına, tarihine ve kültürüne katkı yapan Kıbrıslı
Türk yazarlara yer vereceği “Kıbrıs Yazarları Büst Koleksiyonu”nda yer alacak isimler
netleşmeye başladı. Namık Kemal’in öğrencilerinden, Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın ilk romancısı
Kaytazzade Mehmet Nazım ve Kıbrıs Türk modern romancılığının babası kabul edilen
Hikmet Afif Mapolar, Surlariçi Şehir Müzesi’nde sergilenecek koleksiyonunda yer alan ilk
isimler olacak.
Heykeltıraş Tolkunbek Esenaliyev’in, günümüze ulaşan tek fotoğrafı üzerinden kilden ilk
kalıbını oluşturduğu bronz büstü ile Surlariçi Şehir Müzesi’nde ölümsüzleşecek olan
Kaytazzâde Mehmet Nazım, Kıbrıs’ta basılan ilk Türk romanı “Yadigâr-ı Muhabbet”nin
yazarıdır. Mehmet Nazım’ın Kıbrıs Gazetesi’nde 39 bölüm olarak tefrika edilen “Yadigâr-ı
Muhabbet” adlı romanı, daha sonra aynı gazete tarafından kitap olarak basıldı. Böylece Kıbrıs
Türk edebiyatının kitap olarak basılan ilk romanının yazarı olarak tarihe geçti. Yazarın yine
Kıbrıs Gazetesi’nde 12 bölüm halinde tefrika edilen, yarım kalmış “Leyle-i Visal” adlı ikinci
bir romanı daha vardır. Birinci romanı İstanbul’da, ikinci romanı ise Sakız Adası’nda geçiyor.
Kaytazzâde Mehmet Nazım, Namık Kemal ile Olan Dostluğu ile de Biliniyor.
Şair kimliği ile de bilinen Kaytazzâde Mehmet Nazım 1857’de Lefkoşa’da doğdu. Osmanlı
İmparatorluğu’nda bürokratı olarak Sakız Adası, Adana, İstanbul, İzmir ve Bursa’da çeşitli
görevler yaptıktan sonra vatanı Kıbrıs’a dönen Kaytazzâde Mehmet Nazım, Lefkoşa Şer’iye
Mahkemesi’nde yaptığı katiplik görevini 1924’teki ölümüne kadar sürdürdü.
Kıbrıs Tarihi ile ilgili imza attığı çalışmalarla bilinen Prof. Dr. Ali Efdal Özkul,
Kaytazzâde’nin aynı zamanda kalemi güçlü bir şair ve hat sanatçısı olarak da bilindiğini
söylüyor. Kaytazzâde, Müftü Hasan Hilmi Efendi’den sonra divan şiiri tarzında şiirler yazan
Kıbrıslı şairler arasında en güçlü isimlerden biri olarak kabul ediliyor. Şairin Kıbrıs’ta
yayımlanan yerel gazetelerde çok sayıda gazel, şarkı, kıt’a gibi türlerde çok eseri de var.
Kaytazzâde Mehmed Nâzım Efendi"nin şiirlerinden Mevlâna Celâleddîn-î Rûmî'ye büyük
saygı duyduğu da anlaşılıyor.
Prof. Dr. Özkul, “Kıbrıs’ta basılan ilk Türk romanının yazarı Kaytazzâde Mehmet Nazım,
İstanbul edebiyat çevreleri ile çok yakın ilişkiler kurmuştur. Gençlik yılları Recaizadelerin,
Ziya Paşaların, Namık Kemallerin dönemidir. Özellikle Namık Kemal ile Kıbrıs’ta başlayan
çok yakın arkadaşlığı onun romanı üzerinde büyük bir etki bırakmıştır” diyor.
Kaytazzâde Mehmet Nazım’ın “Leyle-i Visal (1894)” ve “Yadigâr-ı Muhabbet” (1896)
romanlarının yanı sıra “Netice-i İbtilâ” (Tiyatro-1909) ve “Rûh-ı Mecrûh” (şiir) isimli
kitapları da vardır.
Kıbrıs Türk Modern Romanının Babası Hikmet Afif Mapolar, Surlariçi’nde Yaşayacak
Surlariçi Şehir Müzesi’nde bronz büstü sergilenecek bir diğer yazarsa eserlerinde Kıbrıs
kültürünü ön palana çıkaran, modern Kıbrıs Türk romanının babası olarak kabul edilen
Hikmet Afif Mapolar.
Prof. Dr. Ali Efdal Özkul’un üretkenliğine dikkat çektiği Hikmet Afif Mapolar’ın çok sayıda
roman ve öykü kitabı bulunuyor. Aynı zamanda yazarın gazete ve dergilerde yayınlanmış pek
çok köşe yazısı ve tiyatro oyunu da bulunuyor. Prof. Dr. Özkul, “Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın
ilk batılı romancısı olarak bilinen Hikmet Afif Mapolar, Türkçeyi iyi kullanan, insanımızı
anlatmakta başarılı olmuş, zaman ve mekânı gerçekçi bir dille okurlarına yansıtmış bir
yazarımızdır” diyor. Mapolar, yirmiye yakın gazete ve onlarca dergide yayınlanmış binlerce
makalesi, 7 öykü kitabı, 4 tiyatro oyunu, 15 romanı ve anı kitaplarıyla Kıbrıs Türk
edebiyatının en üretken isimlerinden biridir.
Girne’de doğan Mapolar, öykü ve romanlarında “mitoloji ve gerçek”, “deniz ve insan”
temaları ön plana çıkar. Hayal ve gerçek, tarih ve imge arasındaki paralellikten doğan ve
gelişen olaylar; edebiyat türlerindeki kader birliğini vurguluyor. Onun eserlerinde mitoloji
gerçeğe dönüşüyor.
Gazeteci kimliği ile de bilinen Mopalar, Başpiskopos Makarios'un, İngiliz yönetimi tarafından
Şeysel Adaları’na sürgün edilmesi haberini, haber henüz kesinleşmeden ilk kez, Ajans Türk
kanalıyla dünyaya duyuran isim olarak da biliniyor. Kıbrıs Türk Gazeteciler Cemiyeti”nin
kurucu başkanı da olan Hikmet Afif Mapolar, Kıbrıs Türk yazım ve edebiyat dünyasının en
büyük simgelerinden biri olarak, heykeltıraş Kutman Arasulov imzanı taşıyan büstü ile
Surlariçi Şehir Müzesi’nde yaşayacak.
